Najważniejsza zmiana dotyczy konieczności realizowania obowiązku szkolnego lub przedszkolnego przez dziecko w polskim systemie edukacyjnym. Od czerwca 2025 roku prawo do świadczenia „800 plus” będzie miało wyłącznie dziecko, które uczęszcza do szkoły lub przedszkola działającego zgodnie z polskim prawem oświatowym. Wyklucza to zatem dzieci, które kontynuują edukację zdalną w systemie ukraińskim lub uczęszczają do nieformalnych placówek edukacyjnych prowadzonych przez diasporę ukraińską w Polsce.
W efekcie, według ekspertów z zakresu polityki społecznej, prawo do świadczenia stracić może nawet kilkadziesiąt tysięcy ukraińskich dzieci mieszkających w Polsce od momentu rosyjskiej agresji na Ukrainę w lutym 2022 roku. Rząd tłumaczy wprowadzenie tego wymogu koniecznością efektywniejszej integracji społecznej i edukacyjnej dzieci migranckich z polskim społeczeństwem.
Krytyka i reakcje społeczne
Choć intencją rządu jest integracja i racjonalizacja wydatków publicznych, zmiany wywołują wiele kontrowersji. Część rodzin ukraińskich nie chce rezygnować z ukraińskiego systemu edukacji, ponieważ zakłada, że po zakończeniu działań wojennych powróci do kraju i pragnie ułatwić dzieciom reintegrację. Organizacje pozarządowe zajmujące się prawami migrantów alarmują, że nowe przepisy mogą negatywnie wpłynąć na dzieci z trudnościami adaptacyjnymi.
Przedstawiciele Fundacji Ocalenie zauważają, że „dzieci ukraińskie mogą mieć trudności z adaptacją do polskiego systemu edukacji ze względu na barierę językową, traumy wojenne czy specyficzne potrzeby edukacyjne”. Z tego powodu apelują oni o wprowadzenie okresów przejściowych lub wyjątków dla szczególnie wrażliwych grup uczniów.
Podobne stanowisko prezentuje Polskie Forum Migracyjne. Maria Złonkiewicz z tej organizacji podkreśla, że niezbędne jest zwiększenie środków finansowych i zapewnienie odpowiednio wyszkolonego personelu dla szkół, które przyjmują uczniów z Ukrainy. Jak zaznacza, „bez dodatkowych środków i personelu przygotowanego do pracy z migrantami szkoły nie poradzą sobie z realizacją nowych obowiązków”.
Co na to rząd?
Minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk wielokrotnie zaznaczała, że nowe regulacje „nie są skierowane przeciwko społeczności ukraińskiej jako takiej”. Podkreśla jednocześnie, że celem zmian jest integracja społeczna wszystkich dzieci mieszkających w Polsce. „Wprowadzenie wymogu realizacji obowiązku szkolnego jest zgodne z polskim prawem oświatowym i ma na celu zapewnienie wszystkim dzieciom dostępu do edukacji” – dodaje minister.
Opinia publiczna i ekspercka
Badania opinii publicznej pokazują, że nowe zasady spotykają się z przychylnym odbiorem większości Polaków. Według sondażu przeprowadzonego w styczniu 2025 roku ponad 60 procent obywateli opowiada się za tym, aby świadczenie „800 plus” przysługiwało wyłącznie rodzinom, w których przynajmniej jeden rodzic aktywnie uczestniczy na rynku pracy.
Eksperci wskazują też na konieczność reformy całego programu. Choć świadczenie skutecznie ogranicza ubóstwo rodzin z dziećmi, nie spełnia jednak założonego pierwotnie celu, jakim było zwiększenie dzietności. Liczba urodzeń w Polsce od lat maleje, osiągając rekordowo niskie poziomy.
Jak i kiedy złożyć wniosek?
Rodzice, którzy chcą uniknąć utraty świadczenia, muszą złożyć wniosek elektronicznie od 1 lutego do 30 kwietnia 2025 roku. Nowy okres świadczeniowy potrwa od 1 czerwca 2025 roku do 31 maja 2026 roku. Osoby, które spóźnią się ze złożeniem wniosku, mogą to zrobić jeszcze do końca czerwca 2025 roku, jednak muszą liczyć się z opóźnieniami w wypłacie świadczenia za pierwsze miesiące.
Procedura składania wniosków jest całkowicie zdigitalizowana. Można to zrobić przez portal Emp@tia, platformę PUE ZUS, aplikację mZUS lub poprzez systemy bankowości elektronicznej. Papierowe dokumenty nie są już przyjmowane.
Rodziny powinny regularnie śledzić komunikaty Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ możliwe są dalsze zmiany interpretacyjne przepisów.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.