Nowe świadczenie w systemie wsparcia

Od 1 stycznia 2025 roku zaczęło obowiązywać nowe rozwiązanie skierowane do osób pobierających rentę socjalną. Mowa o dodatku dopełniającym – comiesięcznym świadczeniu w wysokości 2520 zł, które ma na celu złagodzenie trudności finansowych, z jakimi borykają się osoby całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji.

Świadczenie to jest odpowiedzią na liczne apele środowisk osób z niepełnosprawnościami, które od lat domagały się zwiększenia pomocy finansowej. Eksperci z zakresu polityki społecznej zaznaczają, że „nowe świadczenie stanowi znaczące wzmocnienie finansowe dla osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji życiowej i materialnej”.

Kto może liczyć na wypłatę dodatku?

Zgodnie z obowiązującymi zasadami, dodatek dopełniający przysługuje wyłącznie tym, którzy spełnią jednocześnie trzy warunki:

pobierają rentę socjalną,
posiadają orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy,
dysponują także orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Co istotne, samo pobieranie renty socjalnej nie wystarcza – konieczne jest także spełnienie dodatkowego kryterium dotyczącego niezdolności do samodzielnego funkcjonowania.

Automatyczna wypłata czy konieczność złożenia wniosku?

Nie wszyscy uprawnieni otrzymają dodatek dopełniający z urzędu. W wielu przypadkach wypłata świadczenia nastąpi automatycznie, bez potrzeby składania dodatkowych dokumentów. Dotyczy to osób, które już przed 1 stycznia 2025 roku miały zarówno przyznaną rentę socjalną, jak i ważne orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Jak wyjaśnia ZUS, „osoby, które przed 1 stycznia 2025 roku posiadały już przyznaną rentę socjalną oraz orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, otrzymają dodatek dopełniający automatycznie, bez konieczności składania jakichkolwiek wniosków czy wypełniania dodatkowych formularzy”.

ZUS zadeklarował, że dysponuje pełnymi danymi potrzebnymi do wypłaty dodatku w takich przypadkach. W pozostałych sytuacjach konieczne będzie złożenie specjalnego wniosku w urzędzie lub online. Chodzi tu o osoby, które przed wejściem w życie przepisów nie miały jeszcze orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji – nawet jeśli pobierają już rentę socjalną. Dla nich kluczowe jest, by jak najszybciej po uzyskaniu orzeczenia złożyć odpowiedni dokument w ZUS.

„Te osoby, po otrzymaniu takiego orzeczenia, muszą złożyć w ZUS-ie specjalny wniosek o przyznanie dodatku dopełniającego. Bez tego formalnego kroku świadczenie nie zostanie im przyznane, nawet jeśli spełniają wszystkie pozostałe kryteria”.

Pierwsze wypłaty już w maju

Zgodnie z harmonogramem przygotowanym przez ZUS, pierwsze wypłaty nowego dodatku zaplanowano na maj 2025 roku. To właśnie wtedy na konta osób uprawnionych mają trafić przelewy obejmujące nie tylko bieżący miesiąc, lecz także ewentualne wyrównanie za wcześniejsze okresy.

Osoby, które otrzymają świadczenie automatycznie, mogą spodziewać się jednorazowego przelewu obejmującego pięć miesięcy – od stycznia do maja. Łączna kwota wyrównania może w takim przypadku wynieść aż 10 080 zł.

„Osoby uprawnione do automatycznego otrzymania świadczenia mogą liczyć na wyrównanie za poprzednie miesiące, począwszy od stycznia. Oznacza to, że w maju na ich konta wpłynie jednorazowo nawet ponad 10 tysięcy złotych”.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku tych, którzy złożą wniosek dopiero po uzyskaniu orzeczenia. Dla nich dodatek będzie wypłacany od miesiąca złożenia wniosku – ale nie wcześniej niż od chwili spełnienia wszystkich wymaganych warunków.

Ograniczenia i obciążenia finansowe

Chociaż nowy dodatek jest znaczącym wsparciem, to warto mieć świadomość, że nie każdy otrzyma pełną kwotę 2520 zł. ZUS zaznacza, że wysokość wypłaty zależy także od sumy innych świadczeń pobieranych przez daną osobę.

Pełna kwota dodatku przysługuje wyłącznie tym, których suma świadczeń z tytułu renty socjalnej i ewentualnej renty rodzinnej nie przekracza 300 procent najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jeżeli próg ten zostanie przekroczony, dodatek zostanie odpowiednio zmniejszony.

Warto też pamiętać, że nowe świadczenie nie jest zwolnione z obowiązków podatkowych i składkowych. Jak informuje ZUS, „od dodatku dopełniającego będzie pobierana składka na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczka na podatek dochodowy. Ponadto świadczenie to podlega standardowym zasadom potrąceń i może być objęte postępowaniem egzekucyjnym, dokładnie tak samo jak podstawowa renta socjalna”.

Szerszy kontekst zmian w polityce społecznej

Wprowadzenie dodatku dopełniającego nie jest działaniem przypadkowym. Jest ono częścią szerszych reform i prób naprawy wieloletnich zaniedbań w systemie wsparcia osób z niepełnosprawnościami. Eksperci i organizacje społeczne od lat alarmują, że osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji ponoszą znacznie wyższe koszty życia, związane z leczeniem, rehabilitacją, pomocą opiekunów czy koniecznością dostosowania mieszkań do ich potrzeb.

„Osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji ponoszą szczególnie wysokie koszty związane z leczeniem, rehabilitacją, pomocą osób trzecich i adaptacją przestrzeni życiowej do swoich potrzeb” – przypominają eksperci.

Wprowadzenie nowego świadczenia nie rozwiązuje wszystkich problemów tej grupy, ale – jak zauważają przedstawiciele organizacji pozarządowych – jest to krok w dobrym kierunku.

„Wprowadzenie dodatku dopełniającego, choć nie rozwiązuje wszystkich problemów, jest krokiem w kierunku poprawy sytuacji materialnej osób z najcięższymi niepełnosprawnościami”.

Jak i gdzie uzyskać pomoc?

ZUS zachęca osoby, które mogą być uprawnione do otrzymania dodatku, do szybkiego działania po uzyskaniu wymaganych dokumentów. Wszelkie informacje można uzyskać:

w placówkach terenowych ZUS,
telefonicznie – za pośrednictwem infolinii,
elektronicznie – za pomocą Platformy Usług Elektronicznych (PUE ZUS).

„Zakład Ubezpieczeń Społecznych zachęca wszystkie osoby uprawnione do nowego świadczenia, które nie otrzymają go automatycznie, do jak najszybszego składania wniosków po uzyskaniu wymaganych orzeczeń”.

Znaczenie dodatku w codziennym życiu

Nowy dodatek dopełniający – łączony z podstawową rentą socjalną – może mieć istotny wpływ na sytuację finansową osób z najcięższymi niepełnosprawnościami. Dzięki corocznej waloryzacji jego wartość będzie rosła wraz z inflacją, co pozwoli na utrzymanie siły nabywczej w czasie dynamicznych zmian cen.

„Dodatek dopełniający do renty socjalnej to jedno z najwyższych comiesięcznych świadczeń dodatkowych wprowadzonych w ostatnich latach przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych”.

Łączna kwota świadczeń może istotnie odciążyć budżet domowy, pozwalając na lepszy dostęp do opieki zdrowotnej, leków, rehabilitacji czy specjalistycznego sprzętu.

Paulina Henning-Kloska (1)

Bon energetyczny. Wyższa kwota nie dla wszystkich, którzy grzeją prądem